Akademia polskiego filmu

Reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta, pedagog. Urodził się 28 lutego 1944 roku w Łodzi. Absolwent Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej i Teatralnej w Łodzi (1969; dyplom w 1998). W latach 1964-1968 pracował jako asystent w Studiu Małych Form Filmowych „Se-Ma-For” w Łodzi, gdzie zrealizował groteskę aktorsko-animowaną Lekcja anatomii (1968), a po ukończeniu studiów w warszawskiej Wytwórni Filmowej Czołówka, w której nakręcił dwie krótkie fabuły – Podróżni jak inni (1969) i Wielkanoc (1974) oraz trzyodcinkowy serial telewizyjny Odejścia, powroty (1972).

Jako reżyser pełnometrażowego filmu kinowego zadebiutował w 1978 Zmorami (nagrody w Gdyni i San Sebastian, Nagroda im. Andrzeja Munka, Złota Kamera), znakomitą ekranizacją głośnej książki Emila Zegadłowicza, rozgrywającą się w małym galicyjskim miasteczku początku dwudziestego wieku, poświęconą dojrzewaniu – i temu biologicznemu, i temu w sferze świadomości. Akcja Klucznika (1979; nagrody w Olsztynie) według dramatu Wiesława Myśliwskiego toczy się w czasie reformy rolnej. Umierający hrabia udaje, że nie dostrzega zachodzących zmian, a stary klucznik, powodowany miłosierdziem, nie mówi mu całej prawdy o tym, co się wokół dzieje... Swego rodzaju kontynuacją Zmór są Dreszcze (1981; Srebrny Niedźwiedź w Berlinie, Nagroda Główna Jury w Gdańsku). Rok 1955, 13-letni chłopiec jedzie na obóz młodzieżowy, gdzie przechodzi psychiczną i ideologiczną metamorfozę. Zbliża się październik 1956 roku… To opowieść o dojrzewaniu w czasach szczególnych. Marczewski realizuje filmy niezwykle rzadko. W 1990 roku nakręcił Ucieczkę z kina Wolność (Złote Lwy i inne nagrody w Gdyni, nominacja do Europejskiej Nagrody Filmowej za rolę drugoplanową dla Zbigniewa Zamachowskiego), groteskową opowieść o próbach ograniczania wolności, a dziesięć lat później Weisera (nagrody w Gdyni, 3 Orły), ekranizację Weisera Dawidka Pawła Huellego. Film, którego bohater, czterdziestoletni mężczyzna, stara się odtworzyć pewne tajemnicze wydarzenie z własnego dzieciństwa, nie dochowuje wierności literze książki, ale – jak twierdzi pisarz – jej duchowi.

Wojciech Marczewski wiele czasu poświęca pracy pedagogicznej. W latach dziewięćdziesiątych pełnił funkcję dziekana londyńskiej szkoły filmowej (The National Film and Television School). Od roku 1998 wykłada w łódzkiej szkole filmowej. Współzałożyciel i jeden z głównych pedagogów działającej od 2002 roku w Warszawie Szkoły Wajdy. Od roku 2008 członek Rady Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, od roku 2011 – jej przewodniczący.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).

Jerzy Armata