Akademia polskiego filmu

Klasztor na polskich kresach w XVIII wieku. Do opętanej przez demony przeoryszy Joanny przyjeżdża na egzorcyzmy ksiądz Suryn, ale jego misja kończy się, gdy między nim a Joanną rodzi się spontaniczne uczucie. Chcąc ocalić Joannę, Suryn popełnia na niewinnych parobkach absurdalną zbrodnię, skazując tym samym swoją duszę na wieczne potępienie. Zarażony potrzebą fizycznej miłości, którą uzmysłowiła mu Joanna, staje się ofiarą fałszywych idei płynących z jego niezłomnej wiary w dogmaty. Budzące się uczucia nazywa opętaniem, łudząc się, że prawda o duszy i ciele człowieka zostanie w ten sposób stłumiona.

Dramat dający się interpretować w kategoriach uniwersalnych jako studium psychologii człowieka badającego odporność na dobrowolnie przyjęte ograniczenia własnej natury oraz narzucone zakazy. Na ten psychologiczno-filozoficzny wątek nakładają się rozważania o dogmatach ograniczających człowieka, o różnych rodzajach miłości wymagającej zawsze – zgodnie z prawami natury – spełnienia, czy wreszcie o nieznajomości własnej duszy prowadzącej w konsekwencji do tragedii. Jeden z najpiękniejszych wizualnie filmów polskich.

Jan Słodowski, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996