Akademia polskiego filmu

Malisz (przed sądem): Ze szpitala po blisko dwóch miesiącach zwolnili mnie do domu. Poznałem się z moją żoną. Mówiła o sobie takie rzeczy, jakich żadna kobieta nigdy mężczyźnie nie powie. Wtenczas uczuła, że ją kocham, to jest takie wyraźne uczucie. Od tego czasu chodziliśmy już wszędzie razem. Żeby dostać pracę, trzeba było mieć od kogoś polecenie, ale od kogo wziąć polecenie. Widzę, że żona jest jak kłębek nerwów, a ja chodzę jak opętany. Byłem już tak głodny, że nawet wziąłem rewolwer i zastawiłem go za 95 złotych. Poszły na życie – cały czas myślałem tylko o jednym – jak wykupić ten rewolwer, bo jak mam rewolwer przy sobie, jestem zupełnie innym człowiekiem. A bez rewolweru – chociaż wiedziałem, że nikt mnie nie napadnie – zawsze chodziłem brzegiem trotuaru.

monolog z filmu

Maliszowie żyją w nędznych warunkach, bez pracy, bez własnego kąta. Czy to jest jednak przyczyna czy skutek? (…) Sprawa Maliszów nie jest sprawą zamkniętą. (…) Ich patologia to patologia „choroby metafizycznej”, „metafizycznego głodu” (…). Wszystko albo nic: zabójstwo było wyborem nicości. Przy takiej alternatywie bohaterowie odebrali wartość własnemu życiu, odebrali także wartość życiu innych. (…) Artystyczny patronat nad filmem Królikiewicza sprawuje Dostojewski. (…) Za filmem stoi tradycja, widać tu ciężar przeszłości. Zapisanej nie na celuloidowej taśmie, ale w ludzkich spojrzeniach, gestach, na brudnych ulicach i podwórkach. Królikiewicz zrobił film własny, bardzo osobliwy, z pasją. (…) Tu naprawdę o coś chodziło!

Andrzej Werner, Wszystko albo nic, czyli sprawa nie tylko Maliszów, „Kino” 1973, nr 4