Akademia polskiego filmu

Na festiwalu w Karlowych Warach film stal się przedmiotem nagonki politycznej rozpętanej przez członka jury ze Związku Radzieckiego. Pokazanie robotników Śląska broniących swojej tożsamości narodowej uznane zostało za propagowanie nacjonalizmu, a przyjęta przez Kutza konwencja opowiadania o powstaniu określona została jako kpina
z heroizmu.

Małgorzata Hendrykowska, 1969 – Kazimierz Kutz odkrywa siłę „małej ojczyzny", Historia kina polskiego, pod red. T. Lubelskiego
i K.J. Zarębskiego, Warszawa 2006

Sól ziemi czarnej jest jak powstańcza piosenka, jak ballada o siedmiu braciach Basistach, co poszli do powstania. Poszli dzięki przyzwoleniu ojca, z błogosławieństwem jego i matki (…). Patriarcha rodu, milkliwy stary Basista, to symbol wielkiego Poloka, który nieugięcie trwa na straży ojcowizny i swego systemu wartości (…). W filmie obok bohaterów gra również pejzaż, w pejzażu zaś pojawia się przeciwstawienie dwóch światów. Jest poczerniały od wyziewów kominów i hałd świat śląski, realny, dobrze znany bohaterom, oswojony ich życiem i pracą – i jest Polska o idyllicznym krajobrazie zielonych pól i wzgórz (…), świat znojnego trudu, jak i trudu osobliwszego, powstańczego – oraz (widoczny za polskim brzegiem granicznej rzeki) świat – marzenie.

Maria Lipok-Bierwiaczonek, Sól ziemi czarnej, „Kino” 1997, nr 10