Akademia polskiego filmu

Dwa porządki czasowe, połączone osobą ambitnej dziennikarki Agnieszki. Agnieszka jako temat filmu dyplomowego wybiera życie Mateusza Birkuta – przodownika pracy z lat 50. Po uzyskaniu zgody na realizację rozpoczyna śledztwo w sprawie Birkuta. Rozmawia o nim z wieloma ludźmi, którzy go znali.

Z ich opowieści wyłania się życie Birkuta – był on rekordzistą w układaniu cegieł. Jeździł po Polsce, ucząc robotników technik murarskich. Jego chwilę chwały przerwał wypadek podczas jednego z pokazów – ktoś podłożył Birkutowi gorącą cegłę, powodując jego kalectwo. Birkut zaczyna pracować jako działacz. Jego najlepszy przyjaciel zostaje aresztowany, Birkut stara się mu pomóc, za co zostaje zdegradowany z roli przodownika pracy, a następnie aresztowany przez SB. Po wyjściu z więzienia robotnik stara się odzyskać rodzinę, jednak bezskutecznie. Agnieszka ma problemy z odkryciem zakończenia losów Birkuta, wszystkie wątki urywają się w 1957 r. Film Agnieszki zostaje odrzucony przez redaktora prowadzącego. Agnieszka ponownie podejmuje śledztwo, udaje jej się odnaleźć syna Birkuta, który informuje ją o śmierci ojca, ale odmawia pomocy dziewczynie. Ostatecznie jednak zgadza się na współpracę z Agnieszką.

Film jest syntezą najnowszej historii powojennej Polski. Spina klamrą dwie epoki: lata odbudowy kraju w okresie stalinowskim i rzeczywistość polityczną lat siedemdziesiątych. Pokazuje tragedię ludzi, którzy uwierzyli w sens komunistycznych przemian i zostali zniszczeni przez system. Jest drwiną z mechanizmów biurokratycznych autorytarnego systemu. Pokazuje sposób sprawowania władzy nad kulturą oraz mass mediami i ludzi gotowych na kompromis dla ratowania pozorów niezależności. Film był rozpowszechniany w ograniczonym zakresie, lecz mimo to odegrał ważną rolę w kształtowaniu postaw obywatelskich społeczeństwa lat 80.

Waldemar Piątek, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996