Elżbieta Czyżewska
Urodziła się 14 kwietnia 1938 roku w Warszawie, zmarła 17 czerwca 2010 roku w Nowym Jorku. Absolwentka warszawskiej PWST (1960), w czasie studiów związana z warszawskim STS-em (śpiewała m.in. Kochanków z ulicy Kamiennej, uznawanych za hymn STS-u). Po ukończeniu studiów dostała angaż do Teatru Dramatycznego (1961-1967).
Pierwszą ważną rolę zagrała w Zaduszkach Tadeusza Konwickiego, równocześnie wystąpiła też w komedii Stanisława Barei Mąż swojej żony w roli drugoplanowej. Potem przyszły kolejne: komediowe u Chmielewskiego, Barei, Lenartowicza, i dramatyczne – u Hasa, Skolimowskiego, Nasfetera. Obdarzona charakterystycznym głosem, pełna seksapilu, uwodziła dziewczęcym wdziękiem, ale i żywiołowością. Pazur pokazała we Wszystkim na sprzedaż Andrzeja Wajdy. Jako Ela, żona zaginionego aktora, w filmie, w którym fikcja miesza się z realnością, zagrała siebie-nie siebie, wykrzykując do kamery własne-niewłasne rozterki.
Jej kariera w Polsce, gdzie w latach 60. należała do najpopularniejszych aktorek, została dramatycznie przerwana. Po marcu 1968 w ślad za drugim mężem Davidem Halberstamem, korespondentem amerykańskiej prasy, wydalonym z Polski – wyjechała do USA.
Jej zagraniczna filmografia obejmuje kilkanaście tytułów, ale w Stanach grała głównie w teatrze. Na polskich ekranach pojawiła się na krótko w czasie solidarnościowej odwilży, m.in. u Barbary Sass i Filipa Bajona, potem, od końca lat 80., zagrała gościnnie kilka ról.
Na kanwie jej opowieści o przeżyciach emigrantki Yurek Bogayewicz zrealizował film Anna, ale dramatyczna biografia Czyżewskiej zasługuje na niejedną fabułę.
Pierwszym mężem Czyżewskiej był Jerzy Skolimowski, u którego zagrała w Rysopisie i Walkowerze.
Magda Sendecka
Filmografia (wybór)
-
1961
Zaduszki
reż. Tadeusz Konwicki
-
1961
Złoto
reż.
-
1963
Gdzie jest generał...
reż. Tadeusz Chmielewski
-
1963
Milczenie
reż. Kazimierz Kutz
-
1963
Żona dla Australijczyka
reż. Stanisław Bareja
-
1964
Giuseppe w Warszawie
reż. Stanisław Lenartowicz
-
1964
Rękopis znaleziony w Saragossie
reż. Wojciech J. Has
-
1964
Rysopis
reż. Jerzy Skolimowski
-
1965
Niekochana
reż. Janusz Nasfeter
-
1965
Walkower
reż. Jerzy Skolimowski
-
1966
Małżeństwo z rozsądku
reż. Stanisław Bareja
-
1968
Wszystko na sprzedaż
reż. Andrzej Wajda
-
1980
Miś
reż. Stanisław Bareja
-
1981
Wojna światów – następne stulecie
reż. Piotr Szulkin
-
1982
Dolina Issy
reż. Tadeusz Konwicki
-
1982
Gwiezdny pył
reż. Andrzej Kondratiuk
-
1985
Kronika wypadków miłosnych
reż. Andrzej Wajda
-
1985
Siekierezada
reż. Witold Leszczyński
-
1987
Kocham kino
reż. Piotr Łazarkiewicz
-
1990
Korczak
reż.
-
1990
Pozytywka (Music Box)
reż. Costa-Gavras
-
1992
Białe małżeństwo
reż. Magdalena Łazarkiewicz
-
2006
S@motność w sieci
reż. Witold Adamek
Artykuły
Cytaty
-
Gdzieś tak w styczniu 1968 roku David Halberstam, mąż Elżbiety Czyżewskiej, napisał w „New York Timesie” artykuł, w którym sygnalizował spisek Moczara, skierowany przeciw Gomułce. Halberstamowi kazano wtedy w ciągu...
Rozwiń