Akademia polskiego filmu

Sędzia: Słuchaj, musisz mieć nazwisko. Dlatego nazwiemy cię Pekosiński. To nazwisko zwróci na ciebie uwagę, może dzięki niemu znajdziesz rodziców, a przynajmniej matkę. W twoim interesie leży, aby ojciec nazywał się Pekosiński, a matka też Pekosińska. A czy ty wiesz, dlaczego nazwaliśmy cię Pekosiński? Bo skoro PeKOS się tobą opiekuje – a to jest skrót Polskiego Komitetu Opieki Społecznej – to od PeKOS, nadaliśmy ci nazwisko: Pekosiński.

monolog z filmu

Pekosiński jest żywą metaforą. Jego status społeczny jest paradoksalny. Odgrywa podwójną rolę: sam „podnoszony”, zarazem podnosi i na swój sposób zbawia otaczającą go rzeczywistość. Królikiewiczowi obce jest spojrzenie moralisty. Jego bohater, mały człowieczek idący krokiem Chaplina, ma na ekranie dość siły wyrazu, by absurd niepotrzebnego życia przemienić w sens, a cierpieniu nadać wartość. (…) To więcej niż film, to wyczyn. Emanuje z niego energia, która nie pójdzie na marne.

Tadeusz Sobolewski, Przypadek Królikiewicza, „Gazeta Wyborcza” 1993,
nr 274